علائم پارگی تسمه تایم و دلایل خرابی آن

موتور تمامی خودرو ها، در جهت هماهنگ شدن با دیگر اجزا و قطعات به زمان بندی درست نیاز دارد که این زمان بندی توسط تسمه تایم صورت می پذیرد. تسمه تایم این اطمینان خاطر را به شما می دهد که همه چیز در موتور بر اساس زمان بندی درست پیش می رود و این مسئله اهمیت زیادی برای حفظ ایمنی در رانندگی دارد.

اگر به خوبی در مورد عملکرد تسمه تایم نمی دانید و اطلاعی ندارید که در صورت خرابی شدن با چه علائم و نشانه هایی مشخص می شود، همیار ماشین در ادامه به بررسی علائم پارگی تسمه تایم پرداخته است و عواملی که منجر به خراب شدن آن می شوند را شرح داده است. با ما همراه باشید.

تسمه تایم چیست؟

تسمه تایم چیزی شبیه به زنجیر دوچرخه می باشد و وظیفه دارد تا تمام قطعات متحرک داخلی موتور را با یکدیگر هماهنگ کند. گاهی برق رسانی به واتر پمپ، پمپ بنزین و پمپ انژکتور را نیز بر عهده دارد.

تسمه تایم در واقع یک تسمه لاستیکی می باشد که دندانه های سختی دارد و دور چرخ دنده های میل لنگ و میل بادامک قرار دارد. این تسمه حرکت میل لنگ و میل بادامک را با یکدیگر همگام سازی کرده و تضمین می کند که سوپاپ های ورودی و خروجی موتور در زمان مناسب با پیستون باز و بسته شوند. در صورتی که میل لنگ و میل بادامک با هم به صورت هماهنگ کار نکند، عملکرد خودرو با مشکل مواجه می شود.

در صورتی که سوپاپ های ورودی خیلی زود باز شوند، این امکان وجود دارد که مخلوط سوخت – هوا به مقدار زیادی وارد محفظه احتراق موتور شود که در نتیجه احتراق ضعیف انجام می پذیرد و باعث کاهش قدرت خودرو می شود.

اگر سوپاپ های خروجی و یا اگزوز خیلی زود باز شوند، محفظه احتراق فشار لازم را از دست می دهد و باز هم قدرت خودرو کاهش پیدا می کند. در صورتی که اجزای موتور هماهنگی خود را از دست بدهند، این امکان وجد دارد که با یکدیگر برخورد کرده و باعث آسیب رساندن به هم شوند.

تسمه تایم یا زنجیر تایم؟ کدام بهتر است؟

با توجه به مدل خودرو، این امکان وجود دارد که به جای تسمه لاستیکی، زنجیری فلزی در خودرو استفاده شده باشد. هر دو آن ها وظایف یکسانی بر عهده دارند. استفاده از تسمه تایم در دهه 1960 رواج پیدا کرد و چون وزنی سبک تر داشت و صدای کم تری از خود تولید می کرد، مورد استقبال قرار گرفت.

با این حال، امروزه با پیشرفت فناوری بسیاری از خودرو های مدرن مجدد از زنجیر تایم استفاده می کنند. به دلیل که زنجیر مقاومت بیش تری نسبت به لاستیک دارد و به همین خاطر عمر طولانی تری خواهد داشت. البته طراحی زنجیر های تایم بهبود پیدا کرده است و دیگر همانند زنجیر های قدیمی، پر سر و صدا و سنگین وزن نیستند.

علائم و نشانه های خرابی تسمه تایم

ممکن است تسمه تایم دچار شکستگی شود و یا خراب شود. هر کدام از این موارد، خود را با علائم و نشانه های نشان می دهند که در ادامه به شرح آن ها پرداخته ایم:

شنیدن صدای کلیک یا تیک از موتور

تسمه تایم از یک سری قرقره یا پولی عبور می کند که وظیفه راه اندازی میل بادامک و میل لنگ را بر عهده دارند. دنده های این تسمه که با قرقره درگیر می شود، خیلی نرم حرکت می کند. اما اگر تسمه تایم خراب شده و یا فرسوده باشد، این امکان وجود دارد که صدای کلیک و یا تیک تیک از داخل موتور شنیده شود.

خروج دود سیاه بعد از روشن کردن خودرو

ساییدگی و کشیدگی تسمه تایم منجر به وارد شدن مخلوط نامناسب سوخت – هوا به داخل محفظه احتراق می شود. به همین دلیل سوخت به طور کامل نمی سوزد. این مسئله می تواند به کاتالیست آسیب وارد کند و سوختی که به طور کامل استفاده نشده است، به سمت سیستم اگزوز هدایت شود.

در صورتی که در زمان استارت زدن، صدای کلیک از خودرو به گوشتان خورد و خروج دود سیاه را از لوله اگزوز مشاهده کردید، هر چند که می تواند دلایل دیگری نیز داشته باشد، اما اصلی ترین علت آن خرابی یا پارگی تسمه تایم می باشد.

مشکل در استارت زدن

به دلیل متصل بودن تسمه تایم به قرقره هایی که باعث به حرکت درآوردن میل لنگ می شوند، ممکن که به علت فرسوده شدن، بر روی سرعت استارت و راه اندازی موتور تاثیر بگذارد. پس از آن ممکن است تسمه تایم بر روی میل بادامک بلغزد که این امر می تواند باعث باز و بسته شدن سیلندر موتور در زمان نا مناسب شود.

در نهایت کشیدگی و یا فرسودگی تسمه تایم می تواند باعث رد شدن یک یا چند دندانه از جای خود شود که منجر به طولانی تر شدن زمان جرقه می شود. هم چنین پرش و یا لغزش تسمه تایم ناهماهنگی اجزای موتور را در پی خواهد داشت.

ظاهر تسمه تایم

از دیگر نشانه های خرابی و یا پارگی تسمه تایم، از طریق بررسی ظاهر آن قابل تشخیص می باشد. در صورتی که در سرویس های دوره ای و یا به دلایل دیگر، خودرو را بررسی می کنید، اگر ترک های کوچک، جدا شدن بخش هایی از قطعات یا دندانه های تسمه یا هر نشانه دیگری از ساییدگی را در تسمه تایم مشاهده کردید، حتما آن را تعویض نمایید.

کاهش قدرت خودرو

کش آمدن زیاد تسمه تایم، می تواند یکی دیگر از نشانه های خرابی آن به حساب آید. هنگامی که این اتفاق رخ می دهد، تسمه کشش خود را از دست می دهد. از این رو احتمال سر خوردن تسمه و یا در رفتن آن از جای خود در زمان کار کردن موتور وجود دارد.

همان طور که پیش تر گفته شد، پرش و یا لغزش تسمه می تواند باعث ناهماهنگی اجزای موتور در نهایت کم شدن قدرت خودرو شود. علاوه بر آن، این امکان وجود دارد که در پی آن، پیستون، بادامک و دیگر اجزا با یکدیگر برخورد کنند و خسارت های زیادی به موتور وارد شود!

چرا تسمه تایم خراب می شود؟

عوامل مختلفی وجود دارند که هر کدام به تنهایی می توانند دلیل خراب شدن تسمه تایم تلقی شوند. اما بهتر است با مهم ترین و رایج ترین آن ها آشنا شوید و با مشاهده هر کدام، هر چه سریع تر برای تعویض تسمه تایم اقدام کنید:

تغییرات دما

به دلیل لاستیکی بودن جنس تسمه تایم، گرمای زیاد می تواند آن را منبسط کرده و باعث کشیدگی تسمه شود. همین طور سرمای شدید تسمه را منقبض می کند. این گرما و سرما می تواند ترک های جزیی در سطح خارجی تسمه تایم ایجاد کند. نگهداری از خودرو در پارکینگ می تواند تاثیر تغییرات دمایی را تا حد چشم گیری کاهش دهد.

نشت روغن

در صورتی که موتور خودرو نشتی روغن داشته باشد و منجر به چرب شدن تسمه تایم شود، این امکان وجود دارد که دندانه های تسمه تایم از جای خود خارج شوند و در نهایت منجر به سر خورد و جدا شدن کامل تسمه از جای خود شود.

در صورتی که از خودرو نشتی روغن موتور را مشاهده کردید، حتما بدون معطلی آن را برطرف نمایید.

نشت آب

نشت آب نیز می تواند تاثیری همانند نشت روغن بر روی تسمه تایم بگذارد. در صورتی که آب نشت پیدا کرده از خودرو با ضد یخ مخلوط باشد، تاثیر بدتری بر روی تسمه تایم خواهد داشت. چنان چه متوجه نشتی آن از بخش های غیر عادی در خودرو شدید، برای بررسی به یک تعمیرگاه مراجعه کنید.

خشکی آب و هوا

در صورتی که در مناطقی با آب و هوای گرم و خشک رانندگی می کنید، ممکن است تسمه تایم خودروی شما زود تر از افرادی که در مناطق معتدل رانندگی می کنند، خراب شود. هوای خشک منجر به شکنندگی سریع تر لاستیک و در نهایت ترک خوردگی تسمه می شود. حتما هر 90 هزار کیلو متر یک بار تسمه تایم را تعویض نمایید.

کهنگی تسمه تایم

هنگامی که تسمه تایم کهنه و فرسوده می شود، قابلیت های خود را از دست می دهد و زمان تعویض آن فرا رسیده است. تسمه های خودرو های قدیمی دندانه هایی زاویه دار به شکل ذوزنقه داشتند. اما امروزه دندانه های تسمه تایم شکلی منحنی دارند و با سرعت کم تری دچار فرسودگی می شوند. در صورتی که می توانید نوع تسمه تایم را انتخاب کنید، به شما نوع منحنی آن را پیشنهاد می دهیم.

خوابیدن ماشین در پارکینگ

در صورتی که به ندرت از خودرو خود استفاده می کنید، ممکن است به مرور زمان، تسمه تایم سفت و در نتیجه شکننده شود. به طور معمول خودرو هایی که به شکل منظم کار می کنند، نسبت به خودرو هایی که برای مدت زمانی طولانی در پارکینگ بلااستفاده می مانند، کم تر نیاز به تعویض تسمه تایم پیدا می کنند.

چه زمانی باید تسمه تایم را تعویض کنیم؟

تعویض تسمه تایم در فواصل مسافتی که سازنده خودرو تعیین کرده است، اهمیت زیادی دارد. با این که عمر تسمه های با یکدیگر تفاوت دارد، با این حال به طور معمول باید هر 100 هزار تا 160 هزار کیلو متر برای تعویض تسمه تایم اقدام کنید.

با توجه به این مسئله که بیش تر تسمه تایم ها از جنس لاستیک ساخته شده اند، به مرور زمان فرسوده شده و در نهایت می شکنند. در صورتی که به موقع آن را تعویض نکنید، شکستگی و یا خم شدن سوپاپ ها، آسیب سر سیلندر و یا میل بادامک، آسیب دیدن پیستون و سیلندر ها را به همراه خواهد داشت. توصیه می کنیم پیش از این که تسمه تایم بشکند، این کار را انجام دهید.

توصیه می کنیم حتما در زمان تعویض تسمه تایم، واتر پمپ را نیز تعویض نمایید. چرا که عمر آن ها مشابه هم می باشد. از سوی دیگر هنگامی که تسمه را از جای خود خارج می کنید، واتر پمپ به راحتی در دسترس قرار می گیرد و موقعیت مناسبی برای تعویض این قطعه می باشد.

آیا می توانم تسمه تایم را تعویض کنم؟

لازم است بدانید که تعویض تسمه تایم یک فرآیند پیچیده می باشد که با توجه به نوع خودرو، ممکن است بین 4 تا 8 ساعت زمان ببرید. چرا که دسترسی به آن کمی دشوار می باشد. بهتر است در این زمینه از یک مکانیک با تجربه کمک بگیرید.

رانندگی با تسمه تایم پاره شده

خودرو امکان حرکت کردن با تسمه تایم پاره شده را ندارد. همان پارگی تسمه در زمان رانندگی، بدون تردید آسیب های جزئی به اجزای خودرو وارد کرده است و اگر با آن رانندگی کنید، خسارت بیش تری به خودرو وارد خواهد شد.

هنگامی که تسمه تایم می شکند، میل لنگ 1000 دور در دقیقه به چرخش داده می دهد. اما میل بادامک از چرخش می ایستد. در نتیجه پیستون ها هم چنان به بالا و پایین رفتن در سیلندر ها ادامه می دهند و احتمال می رود که به سوپاپ ها ضربه وارد کنند. به طور معمول آسیب به این نواحی در لحظه اتفاق می افتد و بهتر است پیش از پاره شدن تسمه تایم، آن را به موقع تعویض کنید و یا حداقل دیگر با خودرویی که تسمه تایم آن پاره شده است، تلاش به رانندگی نکنید.

جمع بندی

سعی کردیم به صورت کامل در مورد تسمه تایم و وظایفی در خودرو بر عهده دارد، صحبت کنیم. هم چنین یک به یک نشانه های شکستگی و یا پارگی تسمه تایم را برای شما عنوان نمودیم و به صورت کامل هر کدام مورد بررسی قرار دادیم.

لازم است بدانید که تسمه تایم نقش مهمی در عملکرد میل لنگ، میل بادامک، پیستون ها و در نهایت موتور خودرو دارد. از این رو اگر با مشکل مواجه شود، زمان بندی و هماهنگی این اجزا با اخلال موجه شده و باعث وارد شدن خسارات فراوانی به موتور خودرو شود.

حتما در زمان و موقعیت مناسب برای تعویض تسمه تایم اقدام کنید تا از خرابی ها و خسارات احتمالی بعدی جلوگیری شود.